Początki fundacji klasztornej - Tyniec.eu
Menu główne:
Początki fundacji klasztornej
| <<< |
 Opactwo benedyktyńskie w Tyńcu należy do najstarszych klasztorów w Polsce. Data fundacji opactwa tynieckiego oraz osoba jego założyciela nadal wywołuje dyskusje wśród znawców historii średniowiecznej. W literaturze specjalistycznej funkcjonuje kilka ważnych hipotez dotyczące założenia klasztoru: pierwsza mówi, iż fundatorem był książę Kazimierz Odnowiciel, zaś fakt fundacji miał miejsce około 1044 roku. Druga hipoteza przyjmuje za założyciela opactwa króla Bolesława Śmiałego. Przesuwa ona datę powstania opactwa na 1076 rok. Wydaje się być bardzo prawdopodobne, że proces fundacyjny został zapoczątkowany przez księcia Kazimierza Odnowiciela i następnie był kontynuowany przez króla Bolesława Śmiałego. Według przypuszczeń w klasztorze tynieckim mogło zostać pochowane ciało wspomnianego władcy Polski. Wiadomo, iż od początków swego istnienia klasztor tyniecki posiadał status opactwa. Nazwa opactwo pochodzi od słowa opat, które wywodzi się z kolei od aramejskiego abba czyli ojciec, w tym wypadku przełożony klasztoru. Trzeba podkreślić fakt, iż opat tyniecki posiadał przywileje liturgiczne przysługujące biskupom. W następstwie fundacji na wapiennym wzgórzu, wznoszącym się nad rzeką Wisłą , rozpoczęto budowę kościoła oraz zabudowań klasztornych. Wspomniane wzgórze zwane Górą Klasztorną miało wówczas inny wygląd niż obecnie i zostało na przestrzeni wieków w wyniku niwelacji terenu znacznie poszerzone. W połowie XI wieku na szczycie wzgórza stał zapewne krzyż fundacyjny, który wyznaczał miejsce przyszłego kościoła. Pierwszy kamienny romański kościół został najprawdopodobniej wzniesiony w 2. połowie XI wieku. Świątynia była niewielkich rozmiarów, o długości 24 m oraz szerokości 12 m, wykonana z dużych brył wapienia. Miała formę trzynawowej bazyliki, która była zakończona od strony zachodniej zapewne dwuwieżową fasadą, zaś od wschodniej trzema apsydami. W trakcie wykopalisk w latach 1961 - 1965 ustalono zarys murów kościoła romańskiego, pod posadzką świątyni odkryto groby najprawdopodobniej pierwszych opatów tynieckich. Dawny kościół romański znajdował się w miejscu obecnego prezbiterium świątyni. W 2. połowie XI wieku obok wznoszonego kościoła istniał przy jego południowo - wschodniej elewacji drewniany budynek klasztorny na kamiennej podmurówce. Po południowej stronie kościoła zostały wzniesione pierwsze kamienne zabudowania klasztorne, usytuowane wokół czworobocznego wirydarza otoczonego krużgankami. Wspomniane krużganki były przez wieki niezmiernie ważnym ogniwem, które łączyło kościół z klasztorem. |